DTO voor huisartsen en apothekers: Vitamines

Wanneer is het zinvol om vitamines te bepalen in het bloed? Wat bepaal je bij verdenking gebruik lachgas? Recent organiseerde de afdeling Klinische Chemie van het Diakonessenhuis een diagnostisch toetsoverleg (DTO) voor een groep huisartsen en apothekers in de regio Doorn.  

Met verschillende interactieve opdrachten en casusbespreking werd de kennis op het gebied van vitamines vergroot en opgefrist. Huisartsen vertellen dat er veel vragen in de praktijk gaan over een mogelijk vitaminetekort. Patiënten willen bloedonderzoek. 'Voor veel vitamines geldt juist dat bloedprikken geen meerwaarde heeft,' zegt Janine Slaats-Arts, klinisch chemicus in opleiding. 'Beter is het dan om vitamines te slikken, en te kijken of dit van invloed is op de klachten. Niet prikken maar slikken dus. Er is niet snel sprake van een overschot aan vitamines in het lichaam. Bovendien kost het bloedprikken voor een vitamine bepaling rond de 30 euro, terwijl een potje vitamines een paar euro kost.’ 

Niet prikken maar slikken 

Wat gaan de huisartsen voortaan anders doen, met deze kennis? ‘Het was interessant om te zien dat praktische informatie delen een groot effect heeft,’ vertelt klinisch chemicus Jeannet Nigten. ‘Reflexdiagnostiek bij anemie is er bijvoorbeeld juist om geen onnodig onderzoek te doen: als het Hb niet afwijkend is worden er geen onnodige vervolgbepalingen gedaan. Enkele aanwezige huisartsen maakten er juist geen gebruik van met het idee dat dit een dure aanvraag is voor patiënten, zonde. Een ander voorbeeld is het advies Niet prikken maar slikken. Huisartsen reageerden heel enthousiast toen ik opperde om in het digitale aanvraagsysteem van het Diakonessenhuis een pop-up toe te voegen bij het bepalen van vitamine D: Advies, niet prikken maar slikken. Ze worden zich dan bewust van zinnige diagnostiek. Ik heb het meteen geregeld in LabOnline.’ 

Handige informatie en links 

• Op de website Doen of laten staat veel informatie om huisartsen te ondersteunen bij het voorkómen van overdiagnostiek èn onderdiagnostiek en de patiënten goed te informeren over vitamines. Zo vindt u hier een e-learning en voor patiënten posters, folders en wachtkamerfilmpjes.  Vitamine D en B12-spiegels in het bloed worden regelmatig aangevraagd vanuit de huisartsenpraktijk, ondanks de beperkte indicaties hiervoor in de NHG-standaard. Vaak is er geen sprake van een tekort aan deze vitamines omdat de patiënt voldoende in de zon is en/of binnen krijgt via dierlijke producten. Soms is het voorschrijven van vitamines geïndiceerd wat een bepaling overbodig maakt.  
• Een nabepaling kan bij het Diakonessenhuis per email worden aangevraagd, vaak tot 6 dagen na het bloedprikken: KCHInabepalingen@diakhuis.nl  
• Bij verdenking op anemie is het juist kostenbesparend om Hb, MCV (vervolgdiagnostiek afhankelijk van de uitslag) aan te vragen onder Anemie, als tevens de oorzaak onderzocht moet worden. Bij reflexdiagnostiek bij anemie wordt eerst Hb, MCV, erytrocyten, leukocyten en trombocyten bepaald. Indien het Hb niet afwijkend is wordt er verder geen aanvullend onderzoek uitgevoerd.  
• Op de website www.allesovertesten.nl vindt u betrouwbare informatie over testen, van specifieke informatie per laboratoriumtest tot informatie over zelftesten. 
• Huisartsen hebben snel toegang tot álle labuitslagen (1e en 2e lijn) via het zorgverlenersportaal van het Diakonessenhuis: Zorgverlenersportaal | Diakonessenhuis 

Wilt u ook een DTO aanvragen?  

Dat kan over verschillende onderwerpen. U krijgt praktische tips over uw aanvraaggedrag, we gaan dieper in op het nut en de interpretatie van bepalingen en de mogelijke valkuilen die er zijn. Bij de medische microbiologie wordt daarbij – waar van toepassing – ook de antibiotische behandeling in de scholing meegenomen (gecombineerd DTO/FTO). Uiteraard nemen wij ook de input van u als zorgverlener mee. U kunt een aanvraag doen via dit formulier.